Sıradaki tarif; ekmek yapmak isteyip de gözü korkanlara, pazar sabahı kahvaltı masasına kendi yaptığı ekmeği getirip de sükse yapmak isteyen ama “bir pazar sabahım var onda da erkenden kalkamam” diyenlere, maya ile uğraşmak istemeyenlere, zamansızlara, sabırsızlara ve kendini tüm bu sıfatlara yakın hissedenlere gelsin.
Sodalı İrlanda Ekmeği (Irish Soda Bread) geleneksel bir İrlanda ekmeği olup maya yerine soda (karbonat) kullanılarak kabartılan, soda dışında temel malzemeleri un, tuz ve buttermilk olan bir ekmektir. An itibariyle “buttermilk mi? o da ne?” diyerek yazının devamını okuma motivasyonun kaybedenler için ivedilikle bu konuya değinip öyle devam etmekte fayda görüyorum.
Buttermilk’i en kısa tanımıyla hafifçe ekşileşmiş süt olarak tarif etmek yanlış olmaz sanırım. Laktik asit bakterisinin sütün içindeki laktozu fermente etmesiyle yükselen laktik asit oranı sütteki ph oranını düşürüyor ve temel süt proteini olan kazein sütün kesilmesini ve pıhtılaşmasını sağlıyor. Bu da buttermilk’i kıvam olarak süt kadar akışkan, krema kadar katı olmayan bir hale getiriyor. Özetle buttermilk’in ekşiliği sütün içindeki asitten kaynaklanıyor. Buttermilk soda ile birlikte kullanıldığında ise pek şahane bir kombinasyon ortaya çıkıyor. Çünkü soda, buttermilk içindeki laktik asit ile birleşince karbondioksitin serbest kalmasını sağlıyor, sıcakla birlikte serbest kalan minik baloncuklar ise genişleyerek pişirdiğiniz şeyin kolayca kabarmasını, hafiflemesini ve pofuduklaşmasını sağlıyor. (sonradan eklenen not (31.07.2018)- ben bunları muhtemelen Wikipedia’dan bulup yazarken ne düşünüyordum ki, şimdi yeniden okuyunca çok merak ettim bak! Hayır lise hayatında kimya dersinde hep zorlanan bir insan olarak havam kimeymiş ki acaba?!! siz yazının bu kısmını iyisi mi hızla es geçin!)
Hayatımda ve hayatınızda hangi noktada fayda sağlayacağını bilmediğim bu bilgileri de size aktarmış olduktan sonra gelelim esas meselemize. Peki yurtdışında kolaylıkla bulunan ama ülkemizde satılmayan buttermilk yerine ne kullanacağız? Bu konudaki çözüm önerileri muhtelif. Bunlar arasında 1 bardak süte 1 çorba kaşığı limon sıkılarak sütün ekşitilmesi suretiyle buttermilk’e yakın bir sıvı elde etmek de var, buttermilk yerine kefir ya da yoğurt kullanmak veya belli oranlarda her ikisini karıştırarak kullanmak da var. Ne yaparsak yapalım tam olarak buttermilk’e eşdeğer olmayacağı kesin ama ben yaptığım denemelerde en iyi sonucu koyu kıvamlı ve hafif ekşimsi olan kefirden aldığımı söyleyebilirim.
Aslında sodalı İrlanda ekmeği’nin malzemeleri konusunda da görüşler muhtelif. Kimi kaynaklar yukarıda saydığım malzemeler dışında ekmeğe katılan üzüm, çikolata, yumurta vs. gibi malzemelerin tarifin orjinalliğine aykırı olduğunu düşünüp bunu yapanları ayıplasa da, kimi tariflerde ise bu detaya pek de takılıp kalınmıyor. Ben de daha esnek duran taraftan güç alarak tarifte kuru üzüm kullanmakta bir sakınca görmedim. İçindeki üzüme ve buttermilk yerine kullanılan kefire bakınca, acaba diyorum bu haliyle bu tarifin adını “Sodalı İrlanda Ekmeği” değil de “neredeyse Sodalı İrlanda Ekmeği” mi koymalıydım? İçindeki kuru üzümlerden dolayı kahvaltılık bir ekmek gibi oldu ama dilerseniz içine üzüm katmayarak bu ekmeği sade haliyle öğle veya akşam yemeğinde de tüketebilirsiniz.
Sodalı İrlanda ekmeğinin en güzel tarafı ilk başta da söylediğim gibi kolaylıkla ve çabucak yapılabiliyor olması. Beklemelere tahammülü olmayanlar için birebir. 1o dakikada hazırlanıyor, 30 dakikada pişiriliyor ve fırından çıkar çıkmaz da yenebiliyor. Hatta mümkünse yeni pişmişken tüketmek en güzeli. Aklınızda bulunsun sodalı ekmek çabuk kuruduğu için çok bekletmeye gelmiyor. Bu yüzden mümkünse çok geciktirmeden 1-2 gün içinde yemeniz gerekiyor. Hemen yemiyecekseniz de yemeden önce ekmek kızartma ya da tost makinanızda biraz ısıtırsanız tadı daha iyi olacaktır. Hele bir de kızartılmış dilimin üzerine biraz tereyağ sürerseniz beni sevgiyle anacağınıza olan inancım tam.
Şimdiden afiyet olsun diyorum…
Sodalı İrlanda Ekmeği
Tarif Giusto Gusto isimli blogtan alınmıştır.
Tarifte kullanılan bardak, yemek kaşığı ve çay kaşığı ölçüleri Amerikan ölçü sisteminde kullanılan cup, tablespoon ve teaspoon’un karşılığıdır.
MALZEMELER
- 2 su bardağı, 280 gr. un
- 1/4 su bardağı, 50 gr. şeker
- 1/4 çay kaşığı tuz
- 1/4 çay kaşığı soda (karbonat)
- 1 su bardağı kefir
- 1/2 su bardağı kuru üzüm
YAPILIŞI
- Fırınınızı 235 dereceye ayarlayın
- Unu, tuzu, şekeri ve sodayı mutfak tezgahınızın veya düz satıhlı bir tepsinin üzerine eleyin ve unlu karışımın ortasına elinizle bir boşluk açın
- Az bir miktar kefiri açmış olduğunuz boşluğun ortasına dökün ve bir tahta kaşık yardımıyla unlu karışımla kefiri birbirine yedirmeye çalışın
- Üzümleri ve kalan kefiri de una ekleyip tahta kaşıkla birbirlerine karışmalarını sağlayın
- Malzemeler birbirine karıştıktan sonra hamuru elinizle çok nazikçe yoğurun. Aslında buradaki yoğurma işlemi sadece hamurdan küçük bir somun yaratana kadar olmalıdır. Kesinlikle daha fazla değil çünkü sodalı ekmeğin bir özelliği de yoğrulmamasıdır.
- Hamuru yuvarlak şekilde biçimlendirin. Tezgahın üzerine bolca un serpin ve hamuru tezgahtaki unla kaplayın
- Şekillendirdiğiniz hamuru yağlı kağıt serdiğiniz tepsiye alın. Keskin bir bıçakla hamurun üzerini 1 cm derinliğinde çapraz şekilde kesin
- Fırında 25-35 dakika pişirin
